obiekt położony na terenie chronionym: średniowieczny układ urbanistyczny –  Śródmieście Miasta Kołobrzeg- rej. zabytków A-1336

Basztę Więzienną ulokowano w północno-zachodnim odcinku kamienno-ceglanych obwarowań miejskich (obecnie niezachowanych), które wznoszono sukcesywnie, w miejscu wcześniej-szych wałów ziemnych, w okresie kon. XIII – XIV w., modernizowano i rozbudowywano w XV i XVI w. Miały one obwód 1570 m, od strony płd.-zachodniej graniczyły z korytem Parsęty, z pozostałych stron otoczone były fosą. W XV w. wzmocnione basztami: Prochową (zniszczoną w 1657 r. w wyniku eksplozji prochu), Lontową i Więzienną. W murze od strony rzeki istniało też kilka furt. Od l. 20. XVII w. traciły swoje znaczenie, stopniowo rozbierane po wprowadzeniu fortyfikacji nowożytnych i nadaniu miastu statusu twierdzy (1653 r.). Baszta Więzienna przetrwała w pełnej formie do lat 80. XIX w., co dokumentuje rysunek w inwentarzu L. Böttgera (wyd. 1889 r.). Miała kształt prostopadłościennej czterokondygnacjowej wieży, o dwuspadowym zadaszeniu. Pełniła wówczas funkcje mieszkalne. Po 1945 r. częściowo zniszczona, ulegała stopniowej dekapitalizacji. Obecnie jest trwałą ruiną.  

Ruiny Baszty Więziennej położone są na niewielkiej skarpie, w bliskim sąsiedztwie bloku mieszkalnego z wielkiej płyty. Z pierwotnej bryły zachowany jest dolny fragment ceglanej ściany północnej (dawnej elewacji od strony fosy) oraz pozostałości murów w formie niskiego ceglanego podmurowania. Całość na obrysie nieregularnego prostokąta. Ściana, z przebitymi wtór-nie czterema niewielkimi otworami, od góry zamknięta jest prosto. Jej części skrajne (od strony wewnętrznej) z pozostawionymi szczątkami (sztrabami) muru bocznych ścian baszty. Lico o niejednorodnym wątku (głównie gotyckim) ze współczesnymi uzupełnieniami z cegły w układzie wozówkowym.

Obiekt jest unikatowym reliktem średniowiecznych murów obronnych Kołobrzegu, obecnie po-sadowiony w otoczeniu współczesnej zabudowy, wyznacza granicę i zasięg najstarszego miasta hanzeatyckiego

Więcej informacji:

Miejski Konserwator Zabytków - Kierownik Biura
JOLANTA HRYNIO
tel.: +48 94 35 51 638

Główny Specjalista
MALWINA MARKIEWICZ
tel.: +48 94 35 51 677