Kołobrzeg posiada średniowieczny układ urbanistyczny z szeregiem zabytków architektonicznych z okresu średniowiecza, renesansu, baroku i klasycyzmu. Na terenie Śródmieścia Miasta Kołobrzeg ochroną prawną zostają objęte nawarstwienia kulturowo-osadnicze, historyczne rozplanowanie zespołu (siatka ulic i placów), historyczna zabudowa, elementy małej architektury oraz zieleń komponowana.

Obszar chroniony w granicach ulic: Dubois, Budowlana, Wąska, Rzeczna

Kołobrzeg lokowano 23 maja 1255 r. na prawie lubeckim, z nadania księcia Warcisława III i biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichen, na północ od grodu z IX-X w. (obecne Budzistowo), nad prawym brzegiem rzeki Parsęty. Zabudowa powstawała sukcesywnie w obrębie ceglanych obwarowań, w regularnym układzie ulic, kwartałów i parcel, z ratuszem i farą w części centralnej. W okresie nowożytnym rozwój urbanistyczny zatrzymały fortyfikacje twierdzy (istniejącej do 1872 r.), zabudowa zmieniała się zgodnie z panującymi stylami. W 1945 r. śródmieście uległo zniszczeniu w 98%. W okresie powojennym nie podjęto rekonstrukcji zespołu, dopiero w l. 90. XX w. powstała nowoczesna zabudowa na kwartałach przyrynkowych. Obecnie Stare Miasto pełni funkcje mieszkalne, handlowo-usługowe, administracyjne i kulturalne.  

Obszar śródmiejski, o owalnym rozplanowaniu, ograniczony jest ulicami: Wąską, Dubois, Rzeczną i Kamienną, biegnącymi po obrysie nieistniejących murów miejskich. Forma miasta lokacyjnego przetrwała w szachownicowym układzie ulic, o czytelnym pierwotnym przebiegu, z centralnym placem rynkowym oraz obszerną działką przykościelną. Zachowane pojedyncze historyczne obiekty tworzą najcenniejszy zespół zabytkowej tkanki miejskiej. Najstarszy z nich, zarazem dominanta kompozycyjna i architektoniczna zespołu, to gotycka kolegiata. Do średniowiecznych obiektów należy też Baszta Lontowa, resztki murów i Baszty Więziennej, kamieniczka kupiecka. Z okresu nowożytnego zachowała się Akademia Rycerska. Cenne XIX-wieczne budowle to pałac Braunschweigów, kościół i dawny klasztor diakonis. Są one otoczone nowymi domami, o ograniczonej liczbie kondygnacji, dostosowanej do skali staro-miejskiej oraz – na obrzeżach – wysokimi, 11-kondygnacjowymi blokami wielorodzinnymi

Więcej informacji:

Miejski Konserwator Zabytków - Kierownik Biura
JOLANTA HRYNIO
tel.: +48 94 35 51 638

Główny Specjalista
MALWINA MARKIEWICZ
tel.: +48 94 35 51 677