Obiekt znajduje się na obszarze chronionym - na terenie Parku im. Stefana Żeromskiego- rej zabytków A-1559

lokalizacja - Bulwar Szymańskiego

Pomnik jest ważnym symbolem miasta, budującym tożsamość regionalną i narodową. Posiada duże znaczenie dla upowszechniania wiedzy na temat wydarzeń, które miały miejsce w ostatnich miesiącach II wojny światowej na ruinach Fortu Ujście w roku 1945 i zapisały się w historii Rzeczypospolitej Polskiej. Walki o Kołobrzeg zostały upamiętnione na tablicy umieszczonej na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Pomnik przybliża historię Polski z marca 1945 roku: „Przyszliśmy, morze, po ciężkim i krwawym trudzie. Widzimy, że nie poszedł na marne nasz trud. Przysięgamy, że cię nigdy nie opuścimy. Rzucając pierścień w twe fale, biorę z tobą ślub, ponieważ tyś było i będziesz zawsze nasze”. Te słowa, późnym popołudniem 18 marca 1945 r. wypowiedział stojąc na murze wschodniego pirsu kołobrzeskiego portu, 43-letni artylerzysta ze Stryjówki pod Tarnopolem, kpr. Franciszek Niewidziajło. Chwilę później w morskie fale poszybowała obrączka. W ten sposób, nawiązując do pradawnej tradycji morskiej, Wojsko Polskie zaślubiało Bałtyk. Miejsce uroczystości – rejon wejścia do portu i Fortu Ujście (dziś: latarnia morska) naprędce uprzątnięto, a na tarasie obiektu ustawiono maszt, na którym załopotała Biało-Czerwona flaga, wciągnięta przy dźwiękach „Mazurka Dąbrowskiego”. O godz. 16.00 rozpoczęła się msza święta celebrowana przez kapelana 3. Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta, ks. kpt. Alojzego Dudka. Sam akt zaślubin nawiązywał do aktu o identycznym charakterze, którego 10 lutego 1920 r. dokonał w Pucku dowódca Frontu Pomorskiego, gen. Józef Haller.

Pomnik wpisał się na stałe w krajobraz kulturowy miasta Kołobrzeg i Pomorza Zachodniego. W jego otoczeniu organizowane są liczne uroczystości państwowe i patriotyczne, przede wszystkim uroczyste obchody rocznic Walk o Kołobrzeg i Zaślubin Polski z Morzem w marcu 1945 r., w których uczestniczą: mieszkańcy miasta i regionu, młodzież (w tym uczniowie klas mundurowych), kombatanci i weterani, przedstawiciele Wojska Polskiego, przedstawiciele miast partnerskich i miejscowości „zaślubionych” (Puck, Dęblin, Wyszków), turyści i kuracjusze, a także stowarzyszenia lokalne i ogólnopolskie (m.in Liga Morska i Rzeczna). Uroczystościom towarzyszą inscenizacje historyczne z udziałem grup rekonstrukcji historycznej pt. „Bój o Kołobrzeg” realizowane przez Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu od 2009 roku, „Rajd Zaślubin” historycznych pojazdów wojskowych oraz „Marsz zaślubin” szlakiem walk o Kołobrzeg. Wydarzeniami towarzyszącymi są m.in. Bieg Zaślubin, konkursy, występy artystyczne, prelekcje historyczne, konferencje popularno -naukowe i spotkania pokoleń.

Akt erekcyjny pomnika został wmurowany 17 marca 1963 r. Został on zaprojektowany przez rzeźbiarza i architekta Wiktora Tołkina. Generalnym wykonawcą i projektantem była Ekspozytura PP „Pracownie Sztuk Plastycznych” w Koszalinie. Mozaikę na pomniku wykonał artysta plastyk Władysław Jackiewicz. Głównymi podwykonawcami były dwie firmy: Kołobrzeskie Przedsiębiorstwo Budowlano-Montażowe i przedsiębiorstwo „Hydrobudowa”. Swój udział we wznoszeniu pomnika mieli również żołnierze Pomorskiego Okręgu Wojskowego, pracownicy Zarządu Zieleni Miejskiej i kołobrzeżanie, pracujący przy nim społecznie. Wszystkie prace organizowane były przez Społeczny Komitet Budowy Pomnika Zaślubin z Morzem. Uroczyste odsłonięcie Pomnika Zaślubin odbyło się w dniu 3 listopada 1963 r.

Monument ma wysokość około 20 m n.p.t. Jest wykonany z żelazobetonu. Jego dolna, rozbudowana podstawa, pokryta jest płaskorzeźbami, które przedstawiają średniowiecznych wojów i żołnierzy Wojska Polskiego. Nad ich głowami widnieje wieża powstała ze stylizowanej formy flagi. Opadający do ziemi płat tkaniny tworzy prześwit symbolizujący „okno na świat” – popularne w latach 20-tych XX w. określenie oznaczające dostęp do morza.

Powierzchnię pomnika zdobią liczne mozaiki z motywami nawiązującymi do polskiej historii oraz pamiątkowe napisy, jak.: „STULECIA MINĘŁY I ZNÓW NAD TWOIM BRZEGIEM STOIMY BYLIŚMY TU I BĘDZIEMY”, „NA PAMIĄTKĘ SYMBOLICZNEGO AKTU ZAŚLUBIN POLSKI Z BAŁTYKIEM W DNIU 18 MARCA 1945 ROKU”.

Forma kołobrzeskiego pomnika ma znaczenie symboliczne- iglica posiada charakter paraobelisku z jego zakorzenioną historyczną wykładnią symbolu zwycięstwa.

Wokół bryły pomnika na posadzce ułożono 24 tablice z nazwami jednostek Wojska Polskiego biorących udział w walkach o Kołobrzeg. Wkomponowano także granitowe płyty z herbami 4 miast: Koszalina, Gdańska, Szczecina i Kołobrzegu.

JEDNOSTKI WOJSKA POLSKIEGO I ARMII RADZIECKIEJ WALCZĄCE O WYZWOLENIE KOŁOBRZEGU

3 DYWIZJA PIECHOTY IM. ROMUALDA TRAUGUTTA

4 DYWIZJA PIECHOTY IM. JANA KILIŃSKIEGO

2 BRYGADA ARTYLERII HAUBIC

3 BRYGADA ARTYLERII HAUBIC

6 DYWIZJA PIECHOTY

272 DYWIZJA PIECHOTY ARMII RADZIECKIEJ

5 BRYGADA ARTYLERII CIĘŻKIEJ IM. JÓZEFA BEMA

45 BRYGADA PANCERNA GWARDII ARMII RADZIECKIEJ

4 MIESZANA DYWIZJA LOTNICZA

1 DYWIZJA ARTYLERII PRZECIWLOTNICZEJ

6 LENINGRADZKA BRYGADA ARTYLERII RAKIETOWEJ ARMII RADZIECKIEJ

1 BRYGADA SAPERÓW

2 ZMOTORYZOWANY BATALION MIOTACZY OGNIA

7 SAMODZIELNY ZMOTORYZOWANY BATALION SAPERÓW

1 PUŁK MOŹDZIERZY

4 PUŁK CZOŁGÓW CIĘŻKICH

1 SAMODZIELNY BATALION SAMOCHODOWY

2 SAMODZIELNY BATALION SAMOCHODOWY

Więcej informacji:

Miejski Konserwator Zabytków - Kierownik Biura
JOLANTA HRYNIO
tel.: +48 94 35 51 638

Główny Specjalista
MALWINA MARKIEWICZ
tel.: +48 94 35 51 677