Zespół budynków dawnej elektrowni miejskiej wraz z otoczeniem.

Elektrownia miejska zbudowana w 1905 roku. Wyposażenie zdemontowane po II wojnie światowej.  Zachowała się pierwotna w swym rozplanowaniu parcela zajmowana przez elektrownię, wyznaczona zabudową i murowanym ogrodzeniem. Wystrój architektoniczny neoklasycystyczny. Z elementów pierwotnego wyposażenia zachowała się w części pierwotna stolarka okienna i drzwiowa, sztukaterie, reprezentacyjna klatka schodowa z modernistycznymi metalowymi balustradami. Zespół budynków stanowi reprezentatywne świadectwo historii techniki związane z energetyką z pocz. XX wieku na Pomorzu Zachodnim: zachowane pierwotne neoklasycystyczne bryły, układ kompozycyjny elewacji z bogatym wystrojem architektonicznym oraz elementy wyposażenia wnętrz.

Miejski zakład energetyczny, obejmujący dwie elektrownie wytwarzające prąd stały, przekazano do użytku 15.06.1910 r. Elektrownia główna (przy zbiegu ob. ulic Łopuskiego i Dworcowej) miała centralę prądu stałego 2x220 V z napędem parowym i baterią akumulatorów. Po II wojnie nieużytkowana, wyposażenie techniczne zostało zezłomowane w końcu l. 50. XX w., a budynek zaadaptowano na wytwórnię słodyczy „Marona”. Obecnie pełni funkcje usługowo-handlowe.

Zespół zabudowań elektrowni wymurowany został z cegły na rzucie nieregularnej litery „C”. Korpus główny z jednoprzestrzenną halą turbin posadowiony jest wzdłuż ul. Łopuskiego, a krótsze skrzydło boczne przylega do niego od strony ul. Dworcowej. Budynki dwukondygnacyjne nakryte są dwuspadowymi dachami (z oknami powiekowymi i lukarnami) i tworzą malowniczą bryłę, od frontu opracowaną pierzejowo, od zaplecza rozczłonkowaną niskimi dobudowaniami i aneksami o pulpitowych lub kilkuspadowych zadaszeniach. Nad całością dominuje wysoki komin (w narożu północno-wschodnim). Elewacje od strony ulic potraktowane ekspozycyjnie, boniowane z neoklasycystycznym wystrojem architektonicznym. Wejście główne, umieszczone narożnikowo na styku skrzydeł, ma formę efektownego frontonu świątyni antycznej z kolumnami toskańskimi na piedestałach i trójkątnym tympanonem. Szczególnie dekoracyjna jest fasada dawnej hali maszyn, ukształtowana w formie kolumnady, zwieńczonej belkowaniem z gzymsem kroksztynowym i ażurową attyką, przesłaniającą dolną część połaci dachu. Mur pomiędzy kolumnami przepruwają wielkie okna zamknięte koszowo, u dołu dzielone na trzy, równe kwatery.

Obiekt jest cennym przykładem zabudowy przemysłowej, związanej z rozwojem energetyki pocz. XX w., harmonijnie wkomponowanej w śródmiejską przestrzeń, z zachowanym pierwotnym ukształtowaniem bryły i kompozycji fasad w historyzującym kostiumie stylowym o wysokich wartościach kulturowych

Więcej informacji:

Miejski Konserwator Zabytków - Kierownik Biura
JOLANTA HRYNIO
tel.: +48 94 35 51 638

Główny Specjalista
MALWINA MARKIEWICZ
tel.: +48 94 35 51 677